MONA LISA SMILE

ΠΕΡΙΛΗΨΗ : Η Τζούλια Ρόμπερτς πρωταγωνιστεί μαζί με τις Κίρστεν Ντανστ (Οι Αυτόχειρες Παρθένοι), Τζούλια Στάιλς (Φύλαξε τον Τελευταίο Χορό), Μάγκι Γκίλενχαλ (Η Γραμματέας) σε μια εμπνευσμένη αστεία και αισιόδοξη ταινία υπό την καθοδήγηση του εξαιρετικού σκηνοθέτη Μάικ Νιούελ (Τέσσερις Γάμοι και Μια Κηδεία).Μια καθηγήτρια ιστορίας της τέχνης θα βρεθεί σ' ένα κολέγιο, όπου οι μαθήτριες έχουν πολλά να διδαχθούν για τη ζωή, αλλά όπου και η ίδια θα ανακαλύψει ότι έχει ακόμη πολλά να μάθει για τον έρωτα....

«Σ' ένα κόσμο όπου τις έλεγαν τι να σκέφτονται, εκείνη τις έμαθε πώς να ζήσουν....»

 Από την Chris Town ματιά, το έργο έχει ως εξής

Δεν ξέρω πως μου είχε ξεφύγει αυτή η αισιόδοξα μελαγχολική ταινία. Αν και δεν είμαι θαυμάστρια της Τζούλια Ρομπερτς μπορώ να πω, πως η συγκεκριμένη ταινία με ταξιδέψε, με καθήλωσε, με προβλημάτισε και με έκανε να σκεφτώ διαφορετικά ορισμένα δεδομένα που είχα στο μυαλό μου. Ας ξεκινήσω όμως την αφήγηση, για να σας βάλω στο κλίμα.

Η πρωταγωνίστρια μας Κάθριν Γουότσον (Τζούλια), από μικρή ήθελε να διδάξει σε κάποιο ξακουστό ιδιωτικό σχολείο ή κολλέγιο, νομίζοντας πως έτσι θα μπορέσει να ξεφύγει από την ζωή της στο Λος Άντζελες(καημενούλα που ζούσε στο L.A.). Μόλις λοιπόν, άδειασε μια θέση στο παρθεναγωγείο Γουότσον που βρισκόταν στην Μασαχουσέτη, η Κάθριν με ένα υπέρλαμπρο βιογραφικό στα χεριά της, κατάφερε να γίνει η νέα καθηγήτρια Ιστορίας Τέχνης. Κι έτσι το έτος 1953-1954 ξεκινάει για τις μαθήτριες του παρθεναγωγείου.

Αν και πολύ μορφωμένη η Κάθριν, βρίσκεται ανάμεσα σε μια από τις καλύτερες τάξεις, εδώ και πολλών χρόνων, της οποίας τα κορίτσια είναι τόσο διαβασμένα, επιμελή και έξυπνα που το μόνο που κάνουν είναι να σνομπάρουν την καινούρια τους καθηγήτρια και να προωθούν το τεράστιο εγώ τους. Άλλωστε αυτό έχουν μάθει σχεδόν όλες από τις πλούσιες οικογένειες τους. Ειδικά μια μαθήτρια, η Μπέτι (Κρίστεν Ντανστ) κηρυττει πόλεμο ενάντια στην Κάθριν, εξευτελίζοντας την μπροστά σε όλη την τάξη με την τσουχτερή γλώσσα της. Ερέθισμα αυτής της επίθεσης, το γεγονός πως η καθηγήτρια της δεν είναι παντρεμένη, ούτε καν αρραβωνιασμένη και δεν θέλει να παντρευτεί, ούτε να κάνει οικογένεια, πεποίθηση που έρχεται τελείως αντίθετη με τα πιστεύω όλων των γυναικών εκείνης της εποχής, που το απόλυτο πρότυπο τους είναι η γυναίκα-νοικοκυρά που αναθρέφει τα παιδιά και ζεσταίνει γάλα 24/7, ενώ οι άντρες τους μπορούν να σπουδάζουν, να δουλεύουν και να ζουν την ζωούλα τους ανενόχλητοι.

Η Κάθριν όμως, αν και ευαίσθητη καταφέρνει να βρει καινούρια κόλπα, ώστε να κερδίσει την προσοχή τους και να κεντρίσει τον ενδιαφέρον των κοριτσιών προς την τέχνη. Άλλωστε η τέχνη δεν διαβάζεται, δεν αποστηθίζεται, ούτε είναι ίδια για όλους. Έτσι, τους βάζει στο τρυπάκι του να σκεφτούν, αν ένα έργο τέχνης είναι ωραίο αντικειμενικά ή υποκειμενικά, τι θέλει να δηλώσει, αν περνάει μηνύματα, σωστά ή όχι, αν τέλος πάντων αξίζει να ονομάζεται έργο τέχνης, ή απλά τερατούργημα. Με αυτήν της την κίνηση αρχίζει να δημιουργεί σε όλα τα κορίτσια την κριτική σκέψη και την αφαιρετική ιδιότητα, δηλαδή ικανότητες που μπορούν να κρίνουν κάτι αντικειμενικά περά από την προσωπική τους άποψη, να καταλαβαίνουν με βάση τις γνώσεις τους διάφορα πράγματα και να συνδυάζουν τα ερεθίσματα τους, καθώς και να κρατάνε στο μυαλό τους, μόνο όσα χρειάζονται και όχι κάθε βλακεία που νομίζουν ότι θα τους χρειαστεί μόνο και μόνο για να πάρουν έναν καλό βαθμό.

Στο μεταξύ, κι ενώ όλα τα κορίτσια έχουν εκπλαγεί από το ποσό καλή είναι τελικά η Κάθριν, λόγω της εξέλιξη τους, διάφορες ιστορίες, μπλέκονται παράλληλα και επηρεάζουν την ζωή της νέας καθηγήτριας όσο και των κοριτσιών του παρθεναγωγείου. Η Τζόαν, μια ξανθιά πανέμορφη και πολύ έξυπνη και δυναμική μαθήτρια (σαν κι έμενα φανταστείτε), γνωρίζει τον ερώτα της ζωής της και κάνει σχέδια με το που θα τελειώσει το σχολειό να παντρευτεί και να ζήσει happily ever after. Η Κάθριν, την εμψυχώνει να συνεχίσει τις σπουδές της σε ένα κολλέγιο Νομικής (αυτό θα διάλεγε αν συνέχιζε) και να προσπαθήσει να συνδυάσει καριέρα και οικογένεια. Κρυφά συμπληρώνουν μια αίτηση για το Γέιλ και μένουν προ εκπλήξεως, όταν την δέχονται με υποτροφία. Φυσικά αργά ή γρήγορα, τα μαθαίνει όλα η σκληρή Μπέτι και αρχίζει πάλι τις επιθέσεις προς την καθηγήτρια της. Έχει δεχτεί μια τόσο ισχυρή πλύση εγκέφαλου από τους γονείς της, που νομίζει πως η ζωή μιας γυναικάς πρέπει να περιλαμβάνει μόνο πάνες και φαγητά κατσαρόλας. Άλλωστε σε δυο εβδομάδες θα παντρευόταν και η ίδια, έναν πάμπλουτο νεαρό, τον όποιο είχε στον μυαλό της σαν τον ιππότη με το άσπρο άλογο. Που να' ξερέ, θα σχολιάσω μόνο.

Η Κάθριν παρόλα αυτά συνεχίζει να εμψυχώνει τις μαθήτριες της να γίνουν καριερίστες και πως πρέπει να διεκδικήσουν μια θέση στην μόρφωση και την εργασία. Χωρίς να προβάλλει φεμινιστικά πρότυπα η ταινία, απλά δείχνει την προσπάθεια μιας γυναικάς να ανοίξει τα μάτια σε έφηβες κοπέλες, που το μόνο που έχουν κάνει στην ζωή τους είναι να δέχονται μασημένη τροφή από τους γονείς, τους φίλους, την οικογένεια, τα Μ.Μ.Ε. και γενικά τον κοινωνικό τους κύκλο. Διότι το παρθεναγωγείο Γουέσλι, στέγαζε κάποια από τα πιο έξυπνα κορίτσια στις Η.Π.Α και αυτές το μόνο που ονειρεύονταν να κάνουν στην ζωή τους, ήταν να παντρευτούν στα δεκαοκτώ με κάποιον που να ενέκριναν οι γονείς τους, πετώντας όλα αυτά τα εφόδια, της γνώσεις, την ζωντάνια και την μόρφωση στον βρόντο. Η Κάθριν, είχε βάλει στόχο να ανοίξει τα μάτια των κοριτσιών. Και θα το έκανε.

Σιγά-σιγά έρχονται οι διακοπές Χριστουγέννων και έχω παραλείψει να σας αποκαλύψω πως η Κάθριν διατηρεί μια σχέση εξ αποστάσεως, όταν στις διακοπές χωρίζει λόγω διαφορετικών αντιλήψεων για την σχέση τους. Ασυμφωνία χαρακτήρων που λέμε. Έτσι, η καθηγήτρια, διοχετεύει όλη την ενεργεία της στην τάξη και τα κορίτσια της, όταν η Διευθύντρια του παρθεναγωγείου της κάνει επίπληξη σχετικά με τους τρόπους διδασκαλίας της. Πιο στενοχωρημένη από ποτέ, βρίσκει παρηγοριά στην αγκαλιά ενός άλλου άντρα (δεν σας λέω, δεν σας λέω! Έκπληξη).

Για να μην πολυλογώ και να φτάσω στο ρεζουμέ, τελικά πέρανε οι διακοπές των Χριστουγέννων και η άνοιξη και φτάνει το καλοκαίρι, όταν η Μπέτι έχει ήδη παντρευτεί και δυστυχήσει με τον άντρα της που την απατάει και αδιαφορεί παντελώς για την ύπαρξη της. Αρχίζει να διαλύει μια-μια τις ζωές όλων των γύρων της, ασυναίσθητα βέβαια, επειδή νιώθει πληγωμένη για τις ψευτιές όλων αυτών των χρόνων, σχετικά με τον έγγαμο βίο και την θέση της γυναικάς κτλ, κτλ. Γράφει λοιπόν, ένα σουπερ ντούπερ σπέσιαλ καυστικό και αρκετά προσβλητικό άρθρο σχετικά με την Κάθριν και τις φεμινιστικές κατά την γνώμη της απόψεις, πως ενώ πρέπει να διδάσκει, παροτρύνει τα κορίτσια να παρατήσουν τους άντρες και να αφοσιωθούν στην καριέρα τους και πως δηλητηριάζει τις σχέσεις μεταξύ των κοριτσιών, των καθηγητών και γενικά πως η Κάθριν όσο δέρμα κι αν πετάξει, φίδι είναι δεν θ' αλλάξει για να το πω πιο Παντελιδικά. Συντετριμμένη η Κάθριν, αποφασίζει να φύγει από το παρθεναγωγείο στο τελείωμα της σχολικής χρονιάς, αφού κατάλαβε πως καμία δεν κατάλαβε τι στην ουσία ήθελε να τους περάσει.

Το ανορθόδοξο όμως στη όλη υπόθεση ήταν, πως όλα τα κορίτσια είχαν καταλάβει. Ακόμα και η στριμμένη και στενόμυαλη Μπέτι, μπόρεσε να παρατήσει τον άντρα της και να φύγει μαζί με μια συμμαθήτρια της για να σπουδάσουν σε κάποιο κολλέγιο. Δεν θα πω μια-μια όλες τις ιστορίες της ταινίας, μα κρατήστε μόνο αυτό. Στην τελική όλες οι κοπέλες ήθελαν να γίνουν καριερίστες, μα τα δεδομένα της εποχής δεν τους άφηναν, τους εγκλώβιζαν και τους εμπόδιζαν από το να σκεφτούν σωστά. Μπορεί σχεδόν καμία να μην πέτυχε σαν δικηγόρος ή γιατρός, μα όλες μετά την χρονιά με την καθηγήτρια Κάθριν, ένιωσαν ψυχικά ελεύθερες. Διότι τους έμαθε, πως η ψυχή δεν φυλακίζεται, όπως κι η τέχνη. Δεν μπαίνει σε καλούπια και δεν έχει πρότυπα. Μπορεί να δείχνει κάτι συγκεκριμένο, μα να εννοεί κάτι το τελείως αντίθετο. Έτσι, μπορεί να παντρεύονταν, να χώριζαν, να έκαναν παιδιά ή όχι, μα αν ένιωθαν ελεύθερες και δυνατές τότε ήταν. Δεν είχε σημασία τι έδειχνα, αλλά πως αισθάνονταν. Άλλωστε και η Μόνα Λίζα, έδειχνε χαμογελαστή, αισιόδοξη, ήρεμη και γαλήνια, αλλά κάνεις ποτέ δεν έμαθε τι συναισθήματα υπήρχαν πραγματικά πίσω από το αλληγορικό χαμόγελο της.